محوطه تاریخی چغازنبیل شهری باستانی است که در قرن سیزده پیش از میلاد توسط پادشاه عیلامی ها بنا شد. این شهر از قسمت های مختلفی چون زیگورات، حصارها، دروازه ها، معابد، خانه های مسکونی، کاخ ها و سازه ی دفع آب تشکیل شده است و سه حصار بیرونی، میانی و درونی دارد. بخش مقدس شهر، زیگورات (کلمه ای اکدی که در بین النهرین و ایلام برای معابد چند طبقه ای استفاده می شده است)، نیایشگاهی باستانی است که بر روی تپه ای خاکی و در ساحل رودخانه ی دِز واقع شده است.
زیگورات چغازنبیل، نخستین ساختمان مذهبی ایران، در پنج طبقه و ارتفاع 52 متر ساخته شده بود که اکنون تنها دو طبقه و نیم با ارتفاع 25 متر از آن باقی مانده است. طبقه ی پنجم مرتفع ترین طبقه محسوب می شد و تنها کاهن ها و خانواده ی شاهی اجازه ی ورود به آن طبقه را داشتند، این طبقه جایگاه قراردادن خدای شهر شوش نیز به شمار می رفت. این بنا با خشت و آجر ساخته شد و هدیه ی مردم شهر به دو تن از خدایان بزرگ عیلامی بود. بر روی دیوارهای معبد آجرهایی به خط میخی دیده می شود که همگی دارای متنی یکسان و بیانگر نام پادشاه و هدف او از ساخت این معبد است. سده های متمادی این بنا در زیر خاک، به شکل زَنبیلی واژگون، مدفون بود که در زمان پهلوی دوم به دست رومن گیرشمن فرانسوی خاکبرداری شد.
